Hoewel de meeste mensen weten dat het kan gebeuren, gaat bijna iedereen er vanuit dat er geen aardbeving zal plaatsvinden tijdens een reis door bijvoorbeeld Azië of Zuid-Amerika. Zo ook wij, toen we een reis maakten door verschillende Indonesische eilanden anderhalf jaar geleden. We kwamen echter van de koude kermis thuis, want we maakten er wel vijf mee. Gebeurtenissen die niet alleen in ons geheugen staan geschrift, maar die er ook voor hebben gezorgd dat we nu aan zoveel mogelijk mensen laten weten wat je moet doen als de aarde begint te beven.

Het tijdsverschil met Nederland was groot, dus vanwege de jetlag gunden we onszelf een rustige start van de reis. De bestemming was Lombok, Kuta om precies te zijn. Op 28 juli hadden we ingecheckt in een heerlijke homestay. Verspreid over het terrein stonden meerdere huisjes; sommige los van elkaar, andere aan elkaar verbonden als rijtjeshuizen. Wij sliepen samen in een huisje, en twee reisgenoten sliepen in het huisje ernaast. Op de dag van aankomst vermaakten we ons prima bij het zwembad, en de dagen erna zouden we alle prachtige strandjes gaan bezoeken. Een heerlijk vooruitzicht. Niets wees op een nacht die de boel behoorlijk op scherp zou zetten.

29 juli 2018. Zoals gezegd hadden we een jetlag, dus vroeg in de ochtend waren we nog in een diepe slaap. Tot de klokwijzer sprong naar 06u47. Een hard brommend geluid en flink wat getril wekte mij, Loes, bruut uit mijn slaap. Wat een geluid! Het leek wel of er een trein richting het huisje denderde! Het duurde heel eventjes voor ik me besefte dat het geen trein was die dat geluid produceerde, maar dat een aardbeving dat veroorzaakte. De grond begon harder te schudden en toen was het duidelijk: we moesten dit huisje NU uit. Snel stootte ik Suus aan, die langzaam wakker werd. “We moeten het huisje uit! Een aardbeving! Kom!” Het duurde een fractie van een seconde voor Suus door had wat er gaande was. We sloegen beiden de deken van ons af, en renden richting de deur. Daar stond een reisgenoot al schreeuwend op onze deur te bonken: “Kom naar buiten, een aardbeving!” We probeerden de deur open te maken, maar zagen toen tot onze schrik dat we de vorige avond de deur op slot hadden gedraaid. In alle stress zochten we waar we de sleutel hadden neergelegd (“Ja, ja, we komen eraan, alleen nog even de sleutel zoeken”), en toen we hem een paar tellen later zagen liggen op een tafeltje, waren we snel buiten.

Eenmaal buiten was het trillen nog niet voorbij. De aardbodem ging van links naar rechts en we zagen het zwembadwater alle kanten op klotsen. Nergens konden we ons aan vasthouden. Het enige wat we konden doen was wachten tot alles voorbij was. Niet veel later stopte het beven. De rust kwam terug en daarmee de stilte. Alles wat ik hiervoor heb beschreven, speelde zich af in maximaal één minuut. Het was nog steeds 06u47. De tijd was niet veranderd, maar er was zo veel gebeurd.

Terwijl we om ons keken, zagen we dat iedereen die overnachtte in ons huizenblokje buiten stond. Sommigen net als wij in pyjama, anderen in alleen ondergoed, en weer anderen renden nu het beven voorbij was terug naar binnen om een handdoek of een deken te halen waarmee ze hun naakte lichaam konden bedekken. Het was duidelijk dat iedereen was wakkergeschud.

Gek genoeg zaten we tussen alleen maar Nederlanders in ons hotel. Iedereen trok al snel naar elkaar toe. Sommige hotelgenoten waren in paniek. Met wat aardrijkskundekennis van de middelbare school probeerden we hen gerust te stellen. Andere hotelgenoten gingen weer naar binnen, terug hun bed in. Wij zouden dat niet kunnen, maar iedereen reageert anders in dit soort situaties. Iedereen had nog steeds veel vragen. Wat moesten we nu doen? Was het een grote beving? Of viel het wel mee? Er was totaal geen informatie. Het hotelpersoneel was in geen velden of wegen te bekennen, en Google had de aardbeving nog niet gerapporteerd. Doordat we niet wisten hoe zwaar de aardbeving was, wisten we ook niet hoe groot de kans op een tsunami was. Het enige dat we wisten, was dat we vlakbij het strand zaten; zou er een tsunami komen, waren we flink de sjaak. We bedachten waar we in of op zouden klimmen als er een vloedgolf zou komen, en kwamen tot de (redelijk pijnlijke) conclusie dat we geen betere plek konden bekenden dan de tweede (en hoogste) verdieping van de rijtjes huisjes in het hotel. Het is niet zo dat dat ons nou enorm zou helpen.

In de minuten die volgden, voelden we meerdere naschokken. Elke keer schrokken we weer, maar ze leken elke keer wat af te zwakken. We hebben ons binnen aangekleed en dat was toch een wat aparte ervaringen, zo tussen het geschud door. De spiegel ging hard heen en weer, of je hoorde het bed trillen… Na dertig minuten kwam Google EINDELIJK met informatie. We sloegen een zucht van verlichting; de aardbeving had een kracht gehad van 6.4 op Schaal van Richter. Een behoorlijke kracht, maar niet zwaar genoeg voor een tsunami. Vanaf dat moment stuurden we berichtjes naar familie dat we oké waren. Ook begonnen we de omgeving te bekijken. 6.4 op de Schaal van Richter is namelijk wel genoeg om schade te veroorzaken. We zagen dat er een grote scheur in ons huisje zat, vlak naast de deur. Gelukkig waren er in ieder geval in ons hotel geen gebouwen ingestort. Opgelucht en vol adrenaline gingen we ontbijten, vastbesloten om in de avond wat speelgoed en levensmiddelen naar het verzamelpunt voor de slachtoffers te brengen.

We dachten dat hiermee de kous af was. De druk was van de ketel, en we dachten (of hoopten) dat er daarom voorlopig geen aardbevingen meer zouden komen. Dat bleek geen goede inschatting; er kwam nog een hele rits aan aardbevingen, waarvan wij er zelf nog vijf actief meemaakten (variërend tussen de 6 en 7 op de Schaal van Richter). Toen we twee eilanden verder waren, vond er nog een beving plaats. Deze voelden we niet, maar er werd na de beving wel een tsunamiwaarschuwing afgegeven. Weer lag ons hotel aan het strand en we voelden ons niet bepaald veilig. Een oog dichtdoen ging pas nadat de waarschuwing werd ingetrokken. Bij al deze aardbevingen zijn in totaal meer dan vijfhonderd mensen omgekomen en duizenden gewonden gevallen. We beseffen ons maar al te goed dat we geluk hebben gehad.

---

Tuurlijk, als je naar Indonesië (of andere Zuidoost-Aziatische landen) gaat, weet je dat er een kans is dat je een aardbeving meemaakt. Maar de kans op een zware aardbeving is redelijk klein, dat weet je ook. Om diezelfde reden hebben wij ons nooit echt verdiept in aardbevingen. We hebben op tv weleens gezien wat je moet doen als je een aardbeving meemaakt, maar echt ingelezen hadden we ons niet. Toch is het –want dat hebben gemerkt- erg verstandig en fijn als je weet wat je moet doen als de situatie ontstaat. Verstandig, omdat je zo de kans op een goede afloop kan vergroten. Fijn, omdat (ondanks dat we hopen dat jullie al deze tips nooit hoeven toe te passen) het een goed gevoel geeft om voorbereid op reis te gaan. Daarom delen we hierbij een overzichtje van wat je moet doen als je een aardbeving meemaakt. Vrijwel alle tips komen van het Rode Kruis, dus weet dat alles betrouwbaar is. Let wel, dit bericht is niet bedoeld om je bang te maken. Laat je niet tegenhouden om naar een land of gebied te gaan waar aardbevingen af en toe voorkomen en denk er eenmaal daar ook niet de hele tijd over na. Ga gewoon lekker genieten, met deze tips heeeeeel ver in je achterhoofd 🙂

In voren:

• Ben je in een gebied waar aardbevingen (regelmatig) voorkomen? Check dan even of het gebouw stevig is.
• Houd een sleutel in het sleutelgat, zodat je indien nodig een deur makkelijk kan openen.
• Leg een rugzakje klaar bij de deur met daarin je belangrijkste spullen; paspoort, pinpas, evt. een mobiel, geld, etc.
• Geef aan familieleden je reisplanning door, zodat zij in ieder geval weten waar jij zit op het moment van een aardbeving.

Tijdens:

• Ben je in een stevig gebouw? Blijf dan binnen en ga onder een meubelstuk zitten (bv. een tafel). Dit is compleet tegen je gevoel in, je wil namelijk naar buiten, maar dit is echt het veiligste.
• Geen meubel waar je onder kunt kruipen? Ga dan dichtbij een muur zitten en bedenk je hoofd en nek met je handen/armen. Blijf uit de buurt van ramen, spiegels en buitenmuren; zo kun je glasscherven en stenen ontwijken. Kom ook niet in de buurt van warmtebronnen als ovens en boilers.
• Lig je in bed? Blijf dan liggen, krul jezelf op, bescherm je hoofd met je deken of kussen, en houd jezelf –waar mogelijk- vast.
• Blijf binnen tot je zeker weet dat je veilig naar buiten kan gaan. Ben je in een hoog gebouw, neem dan de trap.
• Ben je buiten? Ga dan op de grond liggen, bedek je hoofd en blijf uit de buurt van gebouwen, bomen, lantaarns en elektriciteitsmasten.
• Slaap je in een niet-stevig gebouw? Verlaat dan het gebouw. Blijf daarna uit de buurt van dit gebouw en andere gebouwen, vanwege instortingsgevaar.
• Blijf rustig. Dat is moeilijk, maar weet dat het schokken van de aarde ophoudt. Vaak is het met een paar seconden al klaar, en de max. is ongeveer twee minuten.
• Het kan zijn dat het brandalarm af gaat. Raak niet in paniek; brandalarmen gaan meestal af tijdens aardbevingen, terwijl er geen brand is. Het kan ook zijn dat de stroom (oid) uitvalt.

Na:

• Controleer indien mogelijk de gasleiding en de elektriciteitsvoorziening.
• Check of je naasten (en buren/hotelgenoten/etc.) oké zijn. Zoek hulp bij verwondingen.
• Help mensen die dit nodig hebben, maar loop de hulpdiensten niet in de weg.
• Blijf het nieuws in de gaten houden. Check of er een tsunamiwaarschuwing wordt afgegeven.
• Volg de instructies van de lokale autoriteiten.
• Houd rekening met naschokken. Blijven de naschokken ’s avonds of ’s nachts aanhouden, wordt het vaak aangeraden om de nacht buiten door te brengen.
• Laat je thuisfront snel weten dat je oké bent.
• Heb je na de aardbeving last van wat je hebt meegemaakt (blijf je bijvoorbeeld schrikken van bepaalde geluiden), zoek dan professionele hulp.

Hopelijk heb je deze tips niet nodig, maar zo wel, dan ben je in ieder geval goed voorbereid.